Diş Taşı Neden Olur? Diş Taşı Temizliği Nasıl Yapılır?
Dr. Öğr. Üyesi
Emin Orkun Olcay
Protetik Diş Tedavisi
Oluşturma Tarihi : 12.3.2025 10:17:43
Son Güncelleme Tarihi : 12.19.2025 01:18:23
İçindekiler
Diş taşı diğer bir ismi ile tartar olarak bilinir. Genellikle dişlerin yetersiz temizlenmesine bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Hem dişlere hem de diş etlerine direkt olarak zarar verir. Dişlerde meydana gelen bu taşların senede bir ya da iki kere temizlenmesi gerekir. Diş taşı temizliği, alanında uzman diş hekimleri tarafından uygulanır. Dişlerde ve etlerde oluşan bu taşların temizlenmemesi halinde hem ağızda koku oluşumu meydana gelir hem de diş etlerinde çekilme başlar. Diş etlerinde meydana gelen bu çekilme ise ilerleyen süreçlerde dişlerde sallanmaya, diş çürüklerine ve diş kaybına yol açar. Diş taşlarının ne kadar sürede bir temizlenmesi gerektiği ise kişinin ağız ve diş yapısına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Şiddetli taş oluşumu olan kişilerin genellikle daha sık diş taşı temizliği yaptırması önerilir. Böylelikle diş sağlığının korunması hedeflenir.
Diş Taşı Nedir?
Diş taşı, dişler arasında biriken plaklar olarak tanımlanabilir. Tartar ismi ile de bilinen bu taş türleri, plakların ve minerallerin sertleşmesidir. Bu yapılar sertleştikçe dişlerin arasındaki boşluklara ve diş etlerinin içerisine girer. Plakların uzun süre boyunca temizlenmemiş olması, taş oluşumu olarak adlandırılır. Bu taş formundaki yapılar özellikle arka kısımlarda kalan ve tam temizlenemeyen dişlerde daha yoğun şekilde oluşum gösterir. Kısaca belirtmek gerekir ise diş taşı, dişlerde biriken ve sertleşen minerallerdir ve temizlenmemesi halinde kişilerde diş kaybı meydana gelme ihtimali söz konusudur.
Diş Taşı Neden Olur?
Diş taşları özellikle hatalı diş fırçalama ve ağız hijyeninin yetersizliğine bağlı olarak ortaya çıkar. Diş plağı, diş yüzeyini kaplayan renksiz bir yapıdır. Ağız içerisinde biriken bakteriler, ilerleyen süreçlerde bu plakta birikimlere neden olur. Bu birikim ise diş taşı olarak adlandırılır ve temizlenmesi gereklidir. Diş taşı nedenleri arasında şu maddelere yer verilmesi mümkündür:
- Sağlıksız beslenme
- Sigara kullanımı
- Uyurken ağzın açık olması
- Diş aralarını ve diş etlerini iyi temizlememek
- Şekerli ve asitli besinlerin aşırı tüketimi
- Az su içmek
- Çarpık diş problemi
- Genetik yatkınlık
- Diş ipi ve ağız bakım suyu kullanılmaması
- Ağız kuruluğu (yetersiz tükürük üretimi)
Diş Taşı Belirtileri Nelerdir?
Diş taşı oluşumu, kişilerde ağız kokusu gibi belirtiler ile kendini gösterir. Sabahları uyanıldığında, ağızda demir tadı oluşur. Aynı zamanda diş etlerinde kanama gibi bazı belirtiler de bu süreçte sıklıkla ortaya çıkar. Dişlerde taş oluşumu başladığında hastalarda ortaya çıkabilecek bazı belirtiler şu şekilde sıralanır:
- Dişlerde sararma
- Diş eti kanaması
- Diş ve diş eti hassasiyeti
- Diş etinde kızarıklık
- Diş eti şişmesi
- Diş etlerinde çekilme
Diş Taşı Nasıl Temizlenir?
Diş taşı temizliği, diş hekimlerinin cerrahi aletler ile dişleri ve etleri temizlemesi ile gerçekleşir. Profesyonel müdahale ile bu işlemin gerçekleştirilmesi gereklidir. Evde kişilerin kendi kendilerine bu diş taşlarının temizlenmesi mümkün değildir. Ultrasonik aletlerin kullanımından faydalanılarak öncelikle diş aralarındaki taşlar daha sonrasında ise etlerin iç kısmına biriken taşlar temizlenir. Taşlar temizlenirken etlerde kanama meydana gelmesi oldukça normal bir durumdur. Diş taşlarının temizlenme esnasında kişinin ağzı düzenli olarak su ile yıkanır. Alt ve üst dişlerin hem ön hem arka kısımları bu işlemler ile taşlardan arındırılır.
Diş Taşı Oluşumu Nasıl Önlenir?
Diş taşı oluşumunu önlemek için ağız ve diş bakımına dikkat edilmesi gereklidir. Gün içerisinde en az iki en fazla ise üç kere dişlerin fırçalanması gereklidir. Dişleri fırçalarken diş eti bakımının da aksatılmamasına dikkat edilmelidir. Diş etleri yumuşak bir fırça ile temizlenebilir. Dişler ise orta sert diş fırçaları ile fırçalanmalıdır. Bu süreçte dil temizleme aparatları ile de dilin üst yüzeyini temizlemek, bakterilerin ağızdan arındırılmasına yardımcı olur. Diş ipi kullanarak, dişlerin araları iyice temizlenmelidir. Evde diş taşı temizliği yapılamıyor olsa da diş taşı oluşumunu bu yöntemler ile önlemek mümkündür. Özellikle dişlerinin araları ayrık olan kişilerin, diş ipi kullanımına ağırlık vermesi gerekir. Aralarda oluşan bu boşluklara daha kolay bir şekilde taş birikimi gerçekleşir. Diş macunu seçimine de özen gösterilmelidir.
Florürlü diş macunları, ağız bakımı için daha etkili sonuçların elde edilmesini sağlar. Aynı zamanda ağız bakım suları ile gargara yapmak da dişlerde ve diş aralarında biriken yemek artıklarının ağızdan atılmasına yardımcı olur. Dişlerde taş oluşumunun önlenebilmesi için beslenme düzenine de dikkat edilmelidir. Asitli ve şekerli besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Tütün ve tütün ürünlerinin tüketiminden de kaçınılmalıdır.
Tütün tüketimi sadece dişlerin sararmasına değil aynı zamanda diş etlerinin zarar görmesine ve dişlerde taş oluşmasına yol açar. Alkol tüketiminin sınırlandırılması da taş oluşumunun önlenmesi açısından önemlidir. Bunların haricinde ise belirli aralıklar ile tuzlu su ile gargara yapılabilir. Düzenli olarak diş kontrollerine gidilmesi gereklidir. Dişlerde herhangi bir problem olup olmadığı, diş hekimleri tarafından kontrol edilmelidir. Dişlerde farklı bir problem varsa tedavi edilmelidir. Böylelikle diş taşlarının oluşmasının önüne geçilebilir.
Diş Taşının Yol Açtığı Diş Problemleri Nelerdir?
Diş taşı temizleme işlemleri yapılmadığı takdirde kişinin diş etlerinde ve dişlerinde farklı problemler oluşmaya başlar. Bu taşlar zaman geçtikçe daha da sertleşir ve etlerin içine yerleşmeye başlar. İlerleyen süreçlerde diş eti iltihaplanması görülebilir. İltihaplanma haricinde ise kişilerin dişlerinde çürükler meydana gelir ve zaman geçtikçe diş kırılmaları ortaya çıkar. Diş taşının yol açtığı problemlerden bir diğeri ise diş kaybıdır. Diş etleri, dişin yuvasıdır ve sağlıklı olmadığı zaman diş kayıpları meydana gelir. Diş etinin sağlıksız olması halinde ise implant gibi tedavi yöntemlerine başvurmak da zorlaşır. Kısaca özetlemek gerekir ise diş taşları, kişilerin ağız ve diş sağlığını ciddi ölçüde tehdit eden bir sağlık problemi olarak değerlendirilir.
Diş Taşlarının En Yaygın Görüldüğü Kişiler Kimlerdir?
Dişte taş oluşumu özellikle dişlerini düzenli fırçalamayan kişilerde daha sık görülür. Bunun haricinde ise genetik yatkınlığı olan kişiler risk grubu içerisinde değerlendirilir. Kişinin aile bireylerinde bu tip diş ve diş eti hastalıklarının bulunması, kişinin risk altında olduğunun bir işareti olarak değerlendirilir. Sigara içen kişiler, ilerleyen yaş grubundakiler, şekerli ve asitli besinleri sık tüketenler bu tip problemlere daha yatkındır. Aynı zamanda bazı ilaçları düzenli olarak kullananlar ve ağız kuruluğu gibi problemi olan kişilerde de diş taşı oluşma riski yüksektir. Dişlerde oluşan taşların düzenli olarak temizlenmesi gerekir.