İsü Dent Logo

Diş Taşı Neden Olur? Diş Taşı Temizliği Nasıl Yapılır?

İsü Dent Logo
Dr. Öğr. Üyesi

Emin Orkun Olcay

Protetik Diş Tedavisi

Oluşturma Tarihi : 12.3.2025 10:17:43

Son Güncelleme Tarihi : 12.19.2025 01:18:23

Diş taşı, ağız hijyeninin yeterince sağlanamaması sonucu diş yüzeyinde biriken bakteri plağının zamanla sertleşmesiyle oluşan mineralize bir tabakadır. Tükürükte bulunan kalsiyum ve fosfat gibi mineraller, diş üzerindeki bakteri plağına bağlanarak onu sert bir yapı hâline getirir. Bu sertleşmiş tabaka, fırçalama veya diş ipi ile temizlenemez. Yalnızca profesyonel diş hekimi müdahalesiyle temizlenebilir.

İçindekiler

Diş taşı diğer bir ismi ile tartar olarak bilinir. Genellikle dişlerin yetersiz temizlenmesine bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Hem dişlere hem de diş etlerine direkt olarak zarar verir. Dişlerde meydana gelen bu taşların senede bir ya da iki kere temizlenmesi gerekir. Diş taşı temizliği, alanında uzman diş hekimleri tarafından uygulanır. Dişlerde ve etlerde oluşan bu taşların temizlenmemesi halinde hem ağızda koku oluşumu meydana gelir hem de diş etlerinde çekilme başlar. Diş etlerinde meydana gelen bu çekilme ise ilerleyen süreçlerde dişlerde sallanmaya, diş çürüklerine ve diş kaybına yol açar. Diş taşlarının ne kadar sürede bir temizlenmesi gerektiği ise kişinin ağız ve diş yapısına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Şiddetli taş oluşumu olan kişilerin genellikle daha sık diş taşı temizliği yaptırması önerilir. Böylelikle diş sağlığının korunması hedeflenir.

Diş Taşı Nedir?

Diş taşı, dişler arasında biriken plaklar olarak tanımlanabilir. Tartar ismi ile de bilinen bu taş türleri, plakların ve minerallerin sertleşmesidir. Bu yapılar sertleştikçe dişlerin arasındaki boşluklara ve diş etlerinin içerisine girer. Plakların uzun süre boyunca temizlenmemiş olması, taş oluşumu olarak adlandırılır. Bu taş formundaki yapılar özellikle arka kısımlarda kalan ve tam temizlenemeyen dişlerde daha yoğun şekilde oluşum gösterir. Kısaca belirtmek gerekir ise diş taşı, dişlerde biriken ve sertleşen minerallerdir ve temizlenmemesi halinde kişilerde diş kaybı meydana gelme ihtimali söz konusudur.

Diş Taşı Neden Olur?

Diş taşları özellikle hatalı diş fırçalama ve ağız hijyeninin yetersizliğine bağlı olarak ortaya çıkar. Diş plağı, diş yüzeyini kaplayan renksiz bir yapıdır. Ağız içerisinde biriken bakteriler, ilerleyen süreçlerde bu plakta birikimlere neden olur. Bu birikim ise diş taşı olarak adlandırılır ve temizlenmesi gereklidir. Diş taşı nedenleri arasında şu maddelere yer verilmesi mümkündür:

  • Sağlıksız beslenme
  • Sigara kullanımı 
  • Uyurken ağzın açık olması
  • Diş aralarını ve diş etlerini iyi temizlememek
  • Şekerli ve asitli besinlerin aşırı tüketimi
  • Az su içmek
  • Çarpık diş problemi
  • Genetik yatkınlık
  • Diş ipi ve ağız bakım suyu kullanılmaması
  • Ağız kuruluğu (yetersiz tükürük üretimi)

Diş Taşı Belirtileri Nelerdir?


Diş taşı oluşumu, kişilerde ağız kokusu gibi belirtiler ile kendini gösterir. Sabahları uyanıldığında, ağızda demir tadı oluşur. Aynı zamanda diş etlerinde kanama gibi bazı belirtiler de bu süreçte sıklıkla ortaya çıkar. Dişlerde taş oluşumu başladığında hastalarda ortaya çıkabilecek bazı belirtiler şu şekilde sıralanır:

  • Dişlerde sararma
  • Diş eti kanaması 
  • Diş ve diş eti hassasiyeti
  • Diş etinde kızarıklık
  • Diş eti şişmesi 
  • Diş etlerinde çekilme 

Diş Taşı Nasıl Temizlenir?

Diş taşı temizliği, diş hekimlerinin cerrahi aletler ile dişleri ve etleri temizlemesi ile gerçekleşir. Profesyonel müdahale ile bu işlemin gerçekleştirilmesi gereklidir. Evde kişilerin kendi kendilerine bu diş taşlarının temizlenmesi mümkün değildir. Ultrasonik aletlerin kullanımından faydalanılarak öncelikle diş aralarındaki taşlar daha sonrasında ise etlerin iç kısmına biriken taşlar temizlenir. Taşlar temizlenirken etlerde kanama meydana gelmesi oldukça normal bir durumdur. Diş taşlarının temizlenme esnasında kişinin ağzı düzenli olarak su ile yıkanır. Alt ve üst dişlerin hem ön hem arka kısımları bu işlemler ile taşlardan arındırılır. 

Diş Taşı Oluşumu Nasıl Önlenir?

Diş taşı oluşumunu önlemek için ağız ve diş bakımına dikkat edilmesi gereklidir. Gün içerisinde en az iki en fazla ise üç kere dişlerin fırçalanması gereklidir. Dişleri fırçalarken diş eti bakımının da aksatılmamasına dikkat edilmelidir. Diş etleri yumuşak bir fırça ile temizlenebilir. Dişler ise orta sert diş fırçaları ile fırçalanmalıdır. Bu süreçte dil temizleme aparatları ile de dilin üst yüzeyini temizlemek, bakterilerin ağızdan arındırılmasına yardımcı olur. Diş ipi kullanarak, dişlerin araları iyice temizlenmelidir. Evde diş taşı temizliği yapılamıyor olsa da diş taşı oluşumunu bu yöntemler ile önlemek mümkündür. Özellikle dişlerinin araları ayrık olan kişilerin, diş ipi kullanımına ağırlık vermesi gerekir. Aralarda oluşan bu boşluklara daha kolay bir şekilde taş birikimi gerçekleşir. Diş macunu seçimine de özen gösterilmelidir. 

Florürlü diş macunları, ağız bakımı için daha etkili sonuçların elde edilmesini sağlar. Aynı zamanda ağız bakım suları ile gargara yapmak da dişlerde ve diş aralarında biriken yemek artıklarının ağızdan atılmasına yardımcı olur. Dişlerde taş oluşumunun önlenebilmesi için beslenme düzenine de dikkat edilmelidir. Asitli ve şekerli besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Tütün ve tütün ürünlerinin tüketiminden de kaçınılmalıdır. 

Tütün tüketimi sadece dişlerin sararmasına değil aynı zamanda diş etlerinin zarar görmesine ve dişlerde taş oluşmasına yol açar. Alkol tüketiminin sınırlandırılması da taş oluşumunun önlenmesi açısından önemlidir. Bunların haricinde ise belirli aralıklar ile tuzlu su ile gargara yapılabilir. Düzenli olarak diş kontrollerine gidilmesi gereklidir. Dişlerde herhangi bir problem olup olmadığı, diş hekimleri tarafından kontrol edilmelidir. Dişlerde farklı bir problem varsa tedavi edilmelidir. Böylelikle diş taşlarının oluşmasının önüne geçilebilir.

Diş Taşının Yol Açtığı Diş Problemleri Nelerdir?


Diş taşı temizleme işlemleri yapılmadığı takdirde kişinin diş etlerinde ve dişlerinde farklı problemler oluşmaya başlar. Bu taşlar zaman geçtikçe daha da sertleşir ve etlerin içine yerleşmeye başlar. İlerleyen süreçlerde diş eti iltihaplanması görülebilir. İltihaplanma haricinde ise kişilerin dişlerinde çürükler meydana gelir ve zaman geçtikçe diş kırılmaları ortaya çıkar. Diş taşının yol açtığı problemlerden bir diğeri ise diş kaybıdır. Diş etleri, dişin yuvasıdır ve sağlıklı olmadığı zaman diş kayıpları meydana gelir. Diş etinin sağlıksız olması halinde ise implant gibi tedavi yöntemlerine başvurmak da zorlaşır. Kısaca özetlemek gerekir ise diş taşları, kişilerin ağız ve diş sağlığını ciddi ölçüde tehdit eden bir sağlık problemi olarak değerlendirilir.

Diş Taşlarının En Yaygın Görüldüğü Kişiler Kimlerdir?

Dişte taş oluşumu özellikle dişlerini düzenli fırçalamayan kişilerde daha sık görülür. Bunun haricinde ise genetik yatkınlığı olan kişiler risk grubu içerisinde değerlendirilir. Kişinin aile bireylerinde bu tip diş ve diş eti hastalıklarının bulunması, kişinin risk altında olduğunun bir işareti olarak değerlendirilir. Sigara içen kişiler, ilerleyen yaş grubundakiler, şekerli ve asitli besinleri sık tüketenler bu tip problemlere daha yatkındır. Aynı zamanda bazı ilaçları düzenli olarak kullananlar ve ağız kuruluğu gibi problemi olan kişilerde de diş taşı oluşma riski yüksektir. Dişlerde oluşan taşların düzenli olarak temizlenmesi gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Diş taşı temizliği genellikle acı veren bir işlem değildir. Hafif bir baskı veya titreşim hissi olabilir ancak çoğu kişi işlemi rahatlıkla tolere eder. Diş etlerinde hassasiyet veya iltihap varsa hafif rahatsızlık hissedilebilir. Gerekli durumlarda lokal anestezi uygulanarak işlem tamamen ağrısız hâle getirilir.
Evet, diş taşı ağız kokusuna neden olabilir. Çünkü diş taşının yüzeyi pürüzlüdür ve bakterilerin kolayca tutunup çoğalmasına izin verir. Bu bakteriler zamanla kötü kokuya yol açan maddeler üretir. Düzenli diş taşı temizliği ağız kokusunun önemli ölçüde azalmasını sağlar.
Diş taşı, ağızda biriken bakteri plağının zamanla tükürükteki minerallerle birleşip sertleşmesi sonucu oluşur. Yetersiz ağız hijyeni, düzensiz fırçalama, diş ipi kullanılmaması, sigara tüketimi, fazla kahve veya çay içmek ve tükürük yapısının değişmesi diş taşı oluşumunu artıran başlıca nedenlerdir.
Diş taşı, sertleşmiş bir yapı olduğu için düzenli fırçalama ile temizlenemez. Diş taşının tamamen geçmesi için mutlaka diş hekimi tarafından yapılan profesyonel bir temizlik işlemi (detartraj) gerekir. Bu işlemde ultrasonik cihazlar veya özel el aletleri kullanılarak diş taşı diş yüzeyinden uzaklaştırılır.
Diş taşı temizlenmezse zamanla diş eti iltihabına (gingivitis) ve ileri aşamada diş eti hastalıklarına (periodontitis) yol açabilir. Bu durum diş eti çekilmesine, dişlerde sallanmaya, kötü ağız kokusuna ve hatta diş kayıplarına neden olur. Ayrıca diş taşı, bakterilerin çoğalması için uygun bir zemin oluşturduğu için ağız içi enfeksiyon riskini artırır.
Diş taşı temizleme işlemi zararlı değildir. Dişlerde taş birikmesinin önlenmesi ve diş kaybının önüne geçilebilmesi için bu işlemin yapılması zorunludur. Aksi bir durumda kişide kalıcı diş kaybı meydana gelebilir ve tedavi edilemez. Diş taşı temizleme işlemi alanında uzman hekimler tarafından yapılır ve dişlere ya da diş etlerine zarar vermez.
Dişlerde taş oluşumunun önlenebilmesi için karbonat kullanımı genellikle önerilen bir durum değildir. Karbonat nadiren diş bakımı için kullanılsa da diş minesine zarar verir. Karbonatın içerisinde parçacıklar, diş yüzeyinin çizilmesine neden olabilir. Bu nedenle de doktorunuza danışmadan bu tip ürünleri kullanmanız önerilmez.